Geschiedenis 1

Geschiedenis SV Paul Keres 1
Onderstaand stuk is een stukje naamsgeschiedenis geschreven door oudlid Peter Monté.

“Eén keer per decennium (voor 2005 of zelfs 2015 kan ik niet instaan) lijkt het nuttig om de ontstaansgeschiedenis van de naam van onze club in herinnering te brengen.

Vóór 1975 bestond de studentenvereniging “Utstud”, die in de oude School voor de Journalistiek gevestigd was en waarvan gaandeweg eveneens minder veelbelovende lieden (d.w.z. niet-studenten) lid waren geworden. In de loop van 1974 besloot men zich om die reden van de oude naam te ontdoen. Onder de bezielende leiding van de redacteur van “Utstud Nieuws”, Gijs van Breukelen, zou een nieuwe naam bedacht worden. Toen al klom ik, al lang geen student meer, in de pen voor een doorwrocht, historisch artikel in het blad, waarin de advertenties van Van der Galie (toen dit nog bestond) en Jan Primus, het café van de meer dan 100 biersoorten (tegenover het voormalige St. Antonius ziekenhuis) prijkten. Daarin pleitte ik voor Lucena , auteur van het eerste gedrukte boek over het moderne schaakspel (1496-7) maar Gijs dacht bij die naam “onmiddellijk aan een lampenfabriekje, dat in de “schaduw” van Philips aan sponsoring wil doen”. Onze redacteur liet bij die gelegenheid (november 1974) onder meer de naam Paul Keres vallen.

In het januarinummer sloeg hij alarm: een prijsvraag had niets opgeleverd, lolbroekerij vierde hoogtij, Rudi de Jongh had weliswaar kostelijke vondsten gedaan (zoals Een mens wil op de dinsdagavond weleens zitten en wat schaken want er is al genoeg ellende op de wereld), maar we heetten nog steeds Utstud, “een naam die direct een sfeer van slechte smaak, oubolligheid en dronkemansgrappen oproept”. Op 3 juni 1975 werd tijdens de ledenvergadering een “nieuwe naam” commissie geformeerd, waarvan o.a. Cees Korvinus en ik deel uitmaakten. Twee dagen later overleed Paul Keres op 59-jarige leeftijd. Hij had juist het open kampioenschap van Canada gewonnen en bevond zich in Helsinki, waar hij door een hartaanval was getroffen. De andere commissieleden hadden geen moeite met mijn voorstel zijn naam aan onze club te verbinden.

Op 2 september verdedigde ik het in de ledenvergadering, waarin Kees Vreeken het voorzitterschap voor de redactie verruilde. Ik schetste de sympathie, die Keres in de jaren 1938-40 (AVRO toernooi; match met Euwe: +6=3-5) in Nederland had gewekt, en zijn veelzijdige betekenis voor het schaken. Peter den Ouden dat herinner ik me nog stelde de netelige vraag of Keres samenwerking met de Duitse bezetters (hij had bv. simultaan gespeeld) wel door de beugel kon. Ik legde hem uit, dat het voor een Est weinig uitmaakte of hij door de hond (de nazi’s) of door de kat (de Sovjet-Unie had tevoren zijn land geannexeerd en de Duitsers waren aanvankelijk als bevrijders begroet) gebeten werd. Na de acclamatie ten voordele van de neiuwe naam, dwong Den Ouden nog een hoofdelijke stemming af, die echter niets meer veranderde.

De volgende dag maakte het bestuur in een persbericht de nieuwe naam wereldkundig: “Door de keuze van de naam Paul Keres wil onze vereniging een der grootste en sympathiekste schaakspelers postuum eren”, gevolgd door een ietwat naieve zin: “De voortleving van zijn naam is gewaarborgd”. Niet minder naief stelde ik vervolgens in mijn beste Russisch Batoerinski, de omstreden secretaris van de machtige Schaakfederatie van de Sovjet-Unie op de hoogte van onze keuze. Nu is Estland een onafhankelijke staat, maar in die tijd kwam het gewoonweg niet in je op, dat er in Estland een zelfstandige schaakbond kon bestaan. We zagen Keres als een grootmeester, die tientallen jaren de kleur(en) van de Sovjet-Unie had verdedigd. Er kwam zowaar antwoord. Het waren slechts twee regeltjes, maar er waren ook twee foto’s bijgevoegd. Een ervan heeft jarenlang model gestaan voor het tot “Paul Keres Bulletin” omgedoopte clubblad. Jaren later publiceerde Kees Vreeken voor de zoveelste keer redacteur een van een kennis gekregen foto van het graf van Keres in Tallin, waar ook een museum tot zijn nagedachtenis is ingericht. De volgende, meer uitgezoomde foto werd gedoneerd door Frits Hoorweg van SV De Promotie uit Zoetermeer.”

De foto’s waarover gesproken wordt zijn hier te zien.

Een lijst van de clubkampioenen die Paul Keres tot nu toe gekend heeft is hier te bewonderen.