In memoriam: Gijs van Breukelen 1946-2022

Afgelopen woensdag 21 december is ons oud-lid Gijs van Breukelen overleden. De meeste leden zullen (naast het jubileumfeest) geen real live herinnering aan Gijs hebben: hij was al lid af in 1984. In ’74 had hij een creatieve periode en heeft voor onze club een paar dingen gedaan waarvoor we hem dankbaar zijn, en een reden geven om langer bij hem stil te staan. Niet alleen aan de club heeft hij nagelaten, maar de hele schaakwereld heeft hij iets fraais geschonken. Iets heel bijzonders, waarmee we zullen beginnen. Het gaat om de volgende stelling:

Wit begint en wint

Het was ook rond ’74 dat Gijs hieraan heeft zitten sleutelen. Op het internet zijn tientallen filmpjes te vinden waar deze studie uitgelegd en bejubeld wordt. De loper is vier paarden te machtig. Iedereen die de oplossing ziet wordt er vrolijk van.
Het bijzondere verhaal dat erbij hoort is op ChessBase beschreven. Gijs heeft meerdere mooie studies gemaakt en was een bekend eindspelcomponist. De Eindspelstudie Associatie ARVES heeft een pagina aan hem gewijd met een aantal van zijn mooiste vondsten. Daar staat ook een jeugdfoto van hem, en omdat die van zijn Paul Keres-tijd helaas niet te vinden zijn: 

 
Om ons Jubileumboek uit 2018 meer cachet te geven hadden we verder onderzoek gedaan naar het ontstaan van de studie. Hierbij is enige aanvullende informatie boven water gekomen. In het hoofdstuk The Bishop from Brooklyn is dit beschreven. Gijs heeft speciaal voor deze uitgave zijn denkproces toegelicht en twee alternatieve inleidingen gecomponeerd. Hoewel reeds moeilijk ter been was hij aanwezig bij het jubileumfeest waar het boek werd gepresenteerd en speelde tevens het toernooi mee. René Olthof knipte hiervan een plaatje met een Gijs in goed gezelschap.

Voor Paul Keres, toen nog Utstud, heeft Gijs in 1974/75 twee zaken geregeld waar we tot op de dag van vandaag van profiteren. 
Ten eerste het saldosysteem van de Interne. De meeste clubs maken gebruik van een laddersysteem zoals Keizer. Een groot voordeel van ons systeem is dat er ingedeeld wordt op saldo, waardoor minder vaak spelende leden tegenstanders van eenzelfde niveau krijgen. In het clubblad lichtte Gijs zijn voorstel, dat hij de Breukelrating noemde, toe op grondige en tegelijkertijd humorvolle wijze. Ook dit is in het jubileumboek terug te lezen.
Ten tweede onze naam. Een ontbrekend clubblad dat we pas na het boek in ons bezit kregen laat zien dat hij het idee al had voordat Paul Keres in 1975 overleed. Zijn oproep voor namen aan de leden is een verkapt stemadvies. Na Paul Keres’ dood was het doorzetten ervan een inkoppertje geworden. Ook in dit stukje zien we een geestige Gijs aan het werk.  

Toen ik in 1976 lid werd was Gijs voorzitter, een functie die hij vanaf 1975 twee seizoenen vervulde. Hij was niet de extraverte voorzitter die nieuwe leden enthousiast begroette, wat in die tijd voor de ledenaanwas ook niet nodig was. Hij was op de achtergrond bezig, vriendelijk en rustig. Niet opvallend. Iemand die zijn vermaarde studie kende vertelde me dat hij eigenlijk teleurgesteld was dat Gijs zo’n gewone man was en geen briljant schaker. Hij speelde bij ons meestal wel  in het eerste en daarbij heb ik vaak met hem in het team gezeten. Hij hield van problemen, kon zich in de weekendcryptogrammen verliezen. Een doorzetter met creatieve invallen.

Hij woonde langer op IBB dan de bedoeling van de SSH is. De studie is niet bedacht aan een trekker door een Georgische boer zoals iemand verzonnen had, maar in de beslotenheid van een kleine studentenkamer. Ook Gijs ontkwam er niet aan burgerlijk te worden, kreeg een baan in Geldermalsen en verhuisde daarheen. Hij heeft daar een aantal jaar gespeeld, trok toen door naar de Bommelerwaard waar hij voor HMC en ZZC uitkwam. Af en toe ontmoette ik hem bij uitwedstrijden tegen PK-teams. Vertrouwd, in dezelfde tijdloze kleren als vroeger. 

Voor het jubileumboek in 2018 kostte het enige moeite hem te bereiken. Zijn internet had het begeven en daarmee was ook email van de baan. Zonder mobiel duurde het door loopproblemen enige tijd eer de vaste telefoon bereikt werd. Toen ik hem aan de lijn had bleek hij enthousiast te zijn en stelde voor om de twee nieuwe versies op te sturen. Per post, want hemzelf parafraserend ‘email daar maak je sieraden van’. Voor het jubileumfeest is hij overgekomen en heeft kunnen zien dat het de club goed gaat. Met hemzelf ging het minder. Hij moest naar een verzorgingshuis waar hij dus afgelopen woensdag overleden is. Aanstaande donderdag is de uitvaart in Nieuwkuijk.

Teruglezend past tijdloos goed bij Gijs. De drie projecten van 50 jaar geleden overleven hem al. Nog ongeboren generaties gaan versteld staan van de slinkse pasjes van de loper. 

5 thoughts on “In memoriam: Gijs van Breukelen 1946-2022

  1. Gijs was een van de aardigste mensen die ik kende in de schaakwereld.Er gaan er vandaag de dag te veel.

  2. Namens de familie dank ik jullie voor de mooie woorden en de erg mooie in memoriam

  3. Bedankt, Bert, voor dit mooi en liefdevol geschreven in memoriam.

Comments are closed.